လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ (၅၆) ကြိမ်မြောက် ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီး၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအစီရင်ခံစာအပေါ် အပြန် အလှန်ဆွေးနွေးပွဲနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏တုံ့ပြန်ချက် (၁၈-၆-၂၀၂၄ ရက်၊ ဂျီနီဗာ)
ဂျီနီဗာမြို့၌ ကျင်းပလျက်ရှိသည့် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ (၅၆) ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးကာလအတွင်း ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး၏ “မြန်မာနိုင်ငံရှိ “ရိုဟင်ဂျာ” ဆိုသူ မွတ်ဆလင်များနှင့် အခြားလူနည်းစုများဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေ” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအစီရင်ခံစာအပေါ် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲကို ၁၈-၆-၂၀၂၄ ရက် တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံမပါဝင်ဘဲ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပခြင်းသည် ကောင်စီ ၏အခြေခံမူများဖြစ်သော အပြုသဘောဆောင်သည့် နိုင်ငံတကာဆွေးနွေးပွဲနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှုတို့ကို ဆန့်ကျင်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာအစိုးရက လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံးက ပံ့ပိုး ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံသည့် သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးပို့ခဲ့သော်လည်း မဟာမင်းကြီးသည် ၎င်းအချက်အလက်များကို လျစ်လျူရှု၍၊ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် အကြမ်းဖက်သမားများ၏ ပြောကြားမှုများကို သံယောင်လိုက်ကာ၊ လိုရာဆွဲနမူနာပုံစံကောက်ယူနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ မှားယွင်းသောအသိ၊ မမှန်ကန်သောကောက်ချက်ချမှုတို့နှင့် ချို့ယွင်းချက်ရှိသော အကြံပြု ချက်တို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အစီရင်ခံစာနှင့် ယင်းအပေါ်အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲတို့သည် မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေးကို ပုံကြီးချဲ့လွန်းခြင်းကြောင့် ၎င်းတို့၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်တာဝန်ကို ဆောင်ရွက် ရာတွင် ပီပြင်မှုမရှိတော့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ နေရပ်ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာ နိုင်ငံအနေဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် နှစ်နိုင်ငံသဘောတူထားသော အစီအမံများမှတစ်ဆင့် အပြည့်အဝ ကတိပြုထားသည့်အတိုင်း စိစစ်အတည်ပြုပြီးသော ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ နေရပ်စွန့်ခွာ သူများ နေရပ်ပြန်ရေးကို တတ်နိုင်သမျှ ဆောလျင်စွာ ဆောင်ရွက်ရန် ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက် ထားရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာ နည်းတူ စိုးရိမ်ပူပန်မှုရှိသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် “စစ်ဆင်ရေး ၁၀၂၇” ဆိုသည့် စစ်ဆင်ရေးနှင့် တစ်ပြိုင်တည်းလိုလိုပင် ညီနောင်မဟာမိတ် (၃) ဖွဲ့ခေါ်အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် အေအေလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့ရွာများအား တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ အေအေ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ဆန့်ကျင်သည့် ဒေသခံများမှာ ပစ်မှတ်ထား လက်တုံ့ပြန် ခြင်းခံကြရသည်။ ဘူးသီးတောင်မြို့၌ ခိုလှုံလာသူများအား အစိုးရက နေရာထိုင်ခင်းများ ထောက်ပံ့ စိစစ်ပေးစဉ် ၄-၅-၂၀၂၄ ရက်တွင် အေအေက ယာယီနေရပ်စွန့်ခွာသူများ ခိုလှုံနေသည့် အခြေခံ ပညာအထက်တန်းကျောင်းအား တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် အရပ်သား (၂) ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ၁၃-၅-၂၀၂၄ ရက်နေ့အထိ အေအေအကြမ်းဖက်သမားများ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အပြစ်မဲ့အရပ်သား (၆၀) ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ၁၇-၅-၂၀၂၄ ရက်နှင့် ၁၈-၅-၂၀၂၄ ရက်တို့တွင် ဘူးသီးတောင်၌ အေအေလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က နေအိမ်များကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီး၊ အစုလိုက် အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့ရာ သေဆုံးသူအရေအတွက်ကို စိစစ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဘူးသီးတောင်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်များကို ဖုံးကွယ်ရန်အတွက် စစ်တွေမြို့နယ်၊ ဗျိုင်းဖြူကျေးရွာတွင် လူ (၄၀) ဦးမှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ သတ်ဖြတ်ခြင်းခံရကြောင်းဖြင့် အေအေအကြမ်းဖက်သမားများက သတင်းမှားများ ဖြန့်ခဲ့ကြသည်။ စင်စစ်တွင် ၂၉-၅-၂၀၂၄ ရက်တွင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ဗျိုင်းဖြူ ကျေးရွာသားမဟုတ်သည့် သံသယရှိသူများကို စစ်ဆေးမေးမြန်းနေစဉ် သံသယရှိသူများအနက်မှ (၃) ဦးက လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး၏ ရိုင်ဖယ်သေနတ်ကို လုယူပစ်ခတ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ၊ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးက ခုခံပစ်ခတ်ခဲ့သဖြင့် ၎င်းတို့ (၃) ဦး သေဆုံးခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ အေအေအကြမ်းဖက် သမားများက အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းများအား ပိတ်ဆို့ထားသည့် ကြားမှ အစိုးရအနေဖြင့် ဒေသခံပြည်သူများထံ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ကုန်စည်များ ရောက်ရှိစေရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ အေအေလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ဒေသခံလူထုအပေါ် ချိုးဖောက်မှုနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို မဟာမင်းကြီး၏ တင်ပြချက်တွင် အနည်းအကျဉ်းဖော်ပြထားသည်။ စင်စစ်တွင် အခြားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကလည်း ဒေသခံလူထုအပေါ် ကျူးလွန်သော သတ်ဖြတ် ခြင်း၊ ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခြင်း၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ နှင်ထုတ်ခြင်း၊ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ငွေညှစ်ခြင်း၊ သဘာဝသယံဇာတများအပေါ် ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်းစသည့် အလားတူအသွင်သဏ္ဍာန်များရှိသည့် အတွက် မဟာမင်းကြီးအနေဖြင့် ယင်းအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက်သင့်သည်။ PDF အကြမ်းဖက် သမားများအကြား တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် သယံဇာတအရင်းအမြစ်များအတွက် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအကြား တိုက်ခိုက်မှုများသည် တည်ငြိမ်မှုကိုသာမက တိုင်းရင်းသား အရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများကို ဖြစ်စေသည်။ ယင်းကဲ့သို့ဖြစ်ရပ်အချို့ကို ဂျီနီဗာမြို့၊ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး၏ အင်တာနက်စာမျက်နှာ၌ ဖော်ပြထားသည့် “မဟာ မင်းကြီး၏ အစီရင်ခံစာအပေါ်တွေ့ရှိချက်များ”တွင် ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ မဟာမင်းကြီးနှင့် အချို့ နိုင်ငံများ၏ တင်ပြချက်များတွင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်လာကြောင်း ဖော်ပြသည့်အပြင် စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်သော မြို့ရွာများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့မှုများကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုဖော်ပြထားသည်။ ဝေးလံခေါင်ဖျားသောဒေသများတွင် မြို့အများအပြား တိုက်ခိုက်ခံ ရသော်လည်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် နယ်မြေအများအပြားတွင် တည်ငြိမ်မှု ပြန်လည်ရရှိရန် ဆောင်ရွက် နိုင်ခဲ့သည်။ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဒေသခံ ပြည်သူများသည် ၎င်းတို့၏ လက်အောက်တွင် ဆက်လက်နေထိုင်နိုင်ခြင်း မရှိတော့ဘဲ နေအိမ် များကို စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ တပ်မတော်မှ ပြန်လည်ထိန်းချုပ်ရယူနိုင်ခဲ့သည့် မြို့ရွာများသို့ ပြည်သူများ ပြန်လည်လာရောက်နေထိုင်နေသည့် ဓာတ်ပုံများက တပ်မတော်သားများအပေါ် ဒေသခံပြည်သူများက ယုံကြည်မှုရှိပြီး၊ လုံခြုံစိတ်ချစွာ နေထိုင်လျက်ရှိသည်ကို ပြသလျက်ရှိသည်။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အခြားသောနိုင်ငံများနည်းတူ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်များနှင့်အညီ ကျင့်သုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်း သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁) နှင့် (၂) သို့ နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ကာကွယ်လိုသူများက မိမိသဘောဆန္ဒအလျောက် စာရင်းပေးသွင်းခဲ့ကြသည်။ အတင်းအဓမ္မစစ်မှုထမ်းရန် စုဆောင်း နေသည့် သတင်းများရရှိပါကလည်း ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ရေးဗဟိုအဖွဲ့သို့ အချိန်မရွေး တိုင်ကြားနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဆွေးနွေးပွဲနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအတွက် အထောက်အကူမပြုသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအပေါ် ဦးတည်ပစ်မှတ်ထားသော လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ များကို မူအရဆန့်ကျင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို ဖော်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းနေစဉ် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီက မြန်မာမပါဝင်ဘဲ မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲချက် များအပေါ်အခြေခံ၍ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းအကြား နားလည်မှုလွဲမှားစေရန် ဆွေးနွေးဖန်တီးလျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၌ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအပေါ် ပစ်မှတ်ထားသည့် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပွဲ ကျင်းပခဲ့ခြင်းကိုကန့်ကွက်ပြီး၊ “မြန်မာနိုင်ငံရှိ “ရိုဟင်ဂျာ” ဆိုသူ မွတ်ဆလင်များနှင့် အခြားလူနည်းစုများဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေ (A/HRC/56/23)” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် အစီရင်ခံစာကို ပယ်ချသည်။
မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံး
ဂျီနီဗာမြို့။
လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ (၅၆) ကြိမ်မြောက် ပုံမှန်အစည်းအဝေးတွင် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီး၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာအစီရင်ခံစာအပေါ် အပြန် အလှန်ဆွေးနွေးပွဲနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏တုံ့ပြန်ချက် (၁၈-၆-၂၀၂၄ ရက်၊ ဂျီနီဗာ)